ارکستر شامل یک رهبر ارکستر که قلب ارکستر است و گروهی از نوازندگان می‌باشد و شمار نوازندگان معمولا بین ۶۵ تا ۱۱۰ نوازنده است
در این مقاله به معرفی ارکستر و انواع آن میپردازیم
نامگذاری هر ارکستری معمولا براساس نوع قرارگیری و تعداد سازها در آن انجام میشود. به طور مثال، بزرگ‌ترین نوع ارکستر، یعنی ارکستر سمفونی ، به معنی این است که در آن از کلیه گروه‌های سازی و تقریبا تمام سازهای موسیقی کلاسیک غربی مورد استفاده قرار گرفته شده است.
در مقابل، در ارکسترهای کوچک‌تر، تنها بخشی از سازهای موسیقی کلاسیک وجود دارد و آن را با نام‌ها متفاوتی می‌شناسند؛ ازجمله این ارکسترها می‌توان به ارکستر مجلسی اشاره کرد که به ارکستری می‌گویند که در آن از سازهایی مثل زهیِ آرشه‌ای، سازهای بادی چوبی و سازهای کوبه‌ای و سازهای کلیدی مثل پیانو استفاده میشود.
برخی از عنوان‌های ارکسترها اشاره به سازهای به کار رفته یا نقش سازها در این اکستر ندارد. بعضی از نامگذاری‌ها، فقط جهت تشخیص ارکسترها مختلف در منطقه‌ای یا شهری انجام میشود. به طور مثال، ارکستر فیلارمونیک به طور معمول از جانب انجمن دوستداران موسیقی در هر شهر پشتیبانی مالی میشود. این انجمن به انجمن فیلارمونیک مشهور است.
اغلب در این ارکسترها نوازندگان خبره و چیره‌دست هر شهر فعالیت می‌کنند. البته ازنظر سازی ساختار ارکستر فیلارمونیک به صورت ارکستر بزرگ یا سمفونیک است. مثل ارکستر فیلارمونیک برلین و ارکستر فیلارمونیک لندن
گروه‌های موسیقی یا همان ارکسترها در حدود سال‌های ۱۶۰۰ به وجود آمدند. ارکستر اجرای اپرای ارفئو از ساخته‌های کلودیو مونته‌وردی را می‌توان برجسته‌ترین و بارزترین نمونه ارکسترهای پیشین دانست. همچنین ژان باپتیست لولی، آهنگساز فرانسوی در اواخر قرن ۱۷ ارکستری برای بارگاه سلطنتی ترتیب داد.
پس از آن در قرن ۱۸ آهنگسازی به نام یوهان استامیتز به همراه آهنگسازان دیگر در مکتب مانهایم که در آن زمان شناخته شده بود، اولین قدم‌ها را برای آهنگسازی‌های اولیه برای ارکستر سمفونی مدرن برداشتند. در آن ارکستر، هر موسیقی مشتکل از ۴ قطعه برای ترکیب سازهای مختلف می‌شد. از جمله:
· بادی‌های چوبی (فلوت، ابوا و فاگوت)
· بادی‌های برنجی (فرنچ هورن، ترومپت)
· کوبه‌ای‌ها (۲ تیمپانی)
· زهی (ویولن‌های اول و دوم، ویولا، ویولون سل و کنترباس)
در آن دوره همچنین ساز کلارینت در ارکستر پذیرفته شد و سازهای اصلی دوره‌های پیشین مثل هارپسیکورد، لوت و لوت باس، با گذشت زمان از یادها رفتند. پربارترین دوره ارکستر را می‌توان قرن ۱۹ دانست. در آن دوره بادی‌های چوبی از دو عدد به ۳ یا ۴ عدد رسیدند و همچنین بادی‌های برنجی گروه خود را با ترومپت سوم، هورن سوم و چهارم و اضافه شدن ترومبون تکمیل کردند.
تاریخ ارکستر سمفونیک از دوره کلاسیک تا کنون، تغییر و تحولات زیادی را داشته و سازهای ارکستر سمفونیک همراه با دانش ارکستراسیون رو به تکامل رفته‌اند.
در هر ارکستری با توجه به نیاز آن، سازبندی متفاوت است. چینش تابعی هر ارکستری از پارتیتور توسط آهنگساز نوشته میشود و در هنگام تنظیم مجدد آن تغییراتی نیز در آن اعمال میشود. سازبندی هر ارکستر به دسته‌های زیر تقسیم میشود:
· سازهای بادی چوبی
· سازهای بادی برنجی
· سازهای کوبه‌ائی
· سازهای زهی
· سازهای کلیدی
در ارکستر سمفونیک ۴ گروه کر وجود دارد. سازهایی که در ارکستر سمفونیک استفاده می‌شوند، در ۳ دسته کلی قرار می‌گیرند:
ضربات: سازهایی که با ضربه زدن به آن صدا ایجاد می‌کنند.
رشته‌ها: سازهایی که با لرزش سیم‌ها صدا ایجاد می‌کنند.
بادی: سازهایی که با دمیدن به داخل آن صدا ایجاد می‌کنند. ( که خود به دو دسته برنجی و بادی چوبی تقسیم می‌شوند.)
دسته‌بندی کلی که طبق نوع ساز در ترکیب‌بندی یک ارکستر قرار دارند به این شکل است که رهبر ارکستر در سمت چپ، گروه ویولن‌های اول و دوم و در کنار ویولن‌ها ویولاها و در کنار آنها ویولنسل‌ها هستند. قسمت جلوی ارکستر نیز در معمولا سازهای زهی وجود دارد.
در برخی از مواقع، در سمت چپ رهبر و در جلوی ویولن‌های گروه اول، سازهای تکنواز و کنسرتوها قرار دارند که با توجه به کنسرتوی موردنظر، سازهای مختلفی میتواند باشد. گروه سازهای بادی در ردیف بعد قرار می‌گیرند و کنترباس‌ها نیز در کنار آنها هستند. در ردیف انتهایی نیز سازهای کوبه‌ای قرار می‌گیرند.
این مدل سازمان‌دهی و نظم باعث فراهم شدن یک گونه استاندارد میشود که به واسطه آن رهبر ارکستر از طریق اشارات قراردادی که خودش تنظیم کرده، هر گروه سازی را در زمان نواختن مطلع می‌سازد.
سازهایی که در ارکستر سمفونیک غربی حضور ثابت دارند را سازهای ارکستر سمفونیک می‌گویند. هرکدام از این سازها نقش خاص خود را در ارکستر ایفا می‌کنند. نوازندگان هرکدام از این سازها نیز در محل‌های خاص بر روی سن ارکستر نشسته و ساز خود را می‌نوازند.
علاوه بر سازهایی که ذکر شد، در برخی از موارد، سازهای دیگری هم در بین سازهای ارکستر سمفونیک هستند که حضور ثابتی ندارند. علاوه بر این، در بین سازهای موجود در ارکستر، با توجه به نظر آهنگساز، بعضی از سازها در برخی آثار حضور ندارند.
در عکس زیر می‌توانید محل نشستن نوازندگان روی سن ارکستر را مشاهده کنید:
نام سازها و گروه‌بندی هرکدام در زیر دسته‌بندی شده‌اند:
سازهای زهی
ویولن، ویولا، ویولنسل (چلو)، کنترباس (دابل باس)، هارپ
سازهای بادی چوبی
فلوت، فلوت پیکولو، ابوا، کرآنگله (هورن انگلیسی)، کلارینت، کلارینت باس، فاگوت (باسون) کنترفاگوت
سازهای بادی برنجی
هورن، ترومپت، ترومبون، توبا
سازهای کوبه‌ای
تیمپانی، باس درام (طبل بزرگ)، ساید درام، سنج (سیمبال)، مثلث، ماریمبا، زایلوفون، وایبرافون، بلز ارکستری (کلوکن اشپیل)
منبع : وبلاگ ماژورین
ارکستر شامل یک رهبر ارکستر که قلب ارکستر است و گروهی از نوازندگان می‌باشد و شمار نوازندگان معمولا بین ۶۵ تا ۱۱۰ نوازنده است
در این مقاله به معرفی ارکستر و انواع آن میپردازیم
نامگذاری هر ارکستری معمولا براساس نوع قرارگیری و تعداد سازها در آن انجام میشود. به طور مثال، بزرگ‌ترین نوع ارکستر، یعنی ارکستر سمفونی ، به معنی این است که در آن از کلیه گروه‌های سازی و تقریبا تمام سازهای موسیقی کلاسیک غربی مورد استفاده قرار گرفته شده است.
در مقابل، در ارکسترهای کوچک‌تر، تنها بخشی از سازهای موسیقی کلاسیک وجود دارد و آن را با نام‌ها متفاوتی می‌شناسند؛ ازجمله این ارکسترها می‌توان به ارکستر مجلسی اشاره کرد که به ارکستری می‌گویند که در آن از سازهایی مثل زهیِ آرشه‌ای، سازهای بادی چوبی و سازهای کوبه‌ای و سازهای کلیدی مثل پیانو استفاده میشود.
برخی از عنوان‌های ارکسترها اشاره به سازهای به کار رفته یا نقش سازها در این اکستر ندارد. بعضی از نامگذاری‌ها، فقط جهت تشخیص ارکسترها مختلف در منطقه‌ای یا شهری انجام میشود. به طور مثال، ارکستر فیلارمونیک به طور معمول از جانب انجمن دوستداران موسیقی در هر شهر پشتیبانی مالی میشود. این انجمن به انجمن فیلارمونیک مشهور است.
اغلب در این ارکسترها نوازندگان خبره و چیره‌دست هر شهر فعالیت می‌کنند. البته ازنظر سازی ساختار ارکستر فیلارمونیک به صورت ارکستر بزرگ یا سمفونیک است. مثل ارکستر فیلارمونیک برلین و ارکستر فیلارمونیک لندن
گروه‌های موسیقی یا همان ارکسترها در حدود سال‌های ۱۶۰۰ به وجود آمدند. ارکستر اجرای اپرای ارفئو از ساخته‌های کلودیو مونته‌وردی را می‌توان برجسته‌ترین و بارزترین نمونه ارکسترهای پیشین دانست. همچنین ژان باپتیست لولی، آهنگساز فرانسوی در اواخر قرن ۱۷ ارکستری برای بارگاه سلطنتی ترتیب داد.
پس از آن در قرن ۱۸ آهنگسازی به نام یوهان استامیتز به همراه آهنگسازان دیگر در مکتب مانهایم که در آن زمان شناخته شده بود، اولین قدم‌ها را برای آهنگسازی‌های اولیه برای ارکستر سمفونی مدرن برداشتند. در آن ارکستر، هر موسیقی مشتکل از ۴ قطعه برای ترکیب سازهای مختلف می‌شد. از جمله:
· بادی‌های چوبی (فلوت، ابوا و فاگوت)
· بادی‌های برنجی (فرنچ هورن، ترومپت)
· کوبه‌ای‌ها (۲ تیمپانی)
· زهی (ویولن‌های اول و دوم، ویولا، ویولون سل و کنترباس)
در آن دوره همچنین ساز کلارینت در ارکستر پذیرفته شد و سازهای اصلی دوره‌های پیشین مثل هارپسیکورد، لوت و لوت باس، با گذشت زمان از یادها رفتند. پربارترین دوره ارکستر را می‌توان قرن ۱۹ دانست. در آن دوره بادی‌های چوبی از دو عدد به ۳ یا ۴ عدد رسیدند و همچنین بادی‌های برنجی گروه خود را با ترومپت سوم، هورن سوم و چهارم و اضافه شدن ترومبون تکمیل کردند.
تاریخ ارکستر سمفونیک از دوره کلاسیک تا کنون، تغییر و تحولات زیادی را داشته و سازهای ارکستر سمفونیک همراه با دانش ارکستراسیون رو به تکامل رفته‌اند.
در هر ارکستری با توجه به نیاز آن، سازبندی متفاوت است. چینش تابعی هر ارکستری از پارتیتور توسط آهنگساز نوشته میشود و در هنگام تنظیم مجدد آن تغییراتی نیز در آن اعمال میشود. سازبندی هر ارکستر به دسته‌های زیر تقسیم میشود:
· سازهای بادی چوبی
· سازهای بادی برنجی
· سازهای کوبه‌ائی
· سازهای زهی
· سازهای کلیدی
در ارکستر سمفونیک ۴ گروه کر وجود دارد. سازهایی که در ارکستر سمفونیک استفاده می‌شوند، در ۳ دسته کلی قرار می‌گیرند:
ضربات: سازهایی که با ضربه زدن به آن صدا ایجاد می‌کنند.
رشته‌ها: سازهایی که با لرزش سیم‌ها صدا ایجاد می‌کنند.
بادی: سازهایی که با دمیدن به داخل آن صدا ایجاد می‌کنند. ( که خود به دو دسته برنجی و بادی چوبی تقسیم می‌شوند.)
دسته‌بندی کلی که طبق نوع ساز در ترکیب‌بندی یک ارکستر قرار دارند به این شکل است که رهبر ارکستر در سمت چپ، گروه ویولن‌های اول و دوم و در کنار ویولن‌ها ویولاها و در کنار آنها ویولنسل‌ها هستند. قسمت جلوی ارکستر نیز در معمولا سازهای زهی وجود دارد.
در برخی از مواقع، در سمت چپ رهبر و در جلوی ویولن‌های گروه اول، سازهای تکنواز و کنسرتوها قرار دارند که با توجه به کنسرتوی موردنظر، سازهای مختلفی میتواند باشد. گروه سازهای بادی در ردیف بعد قرار می‌گیرند و کنترباس‌ها نیز در کنار آنها هستند. در ردیف انتهایی نیز سازهای کوبه‌ای قرار می‌گیرند.
این مدل سازمان‌دهی و نظم باعث فراهم شدن یک گونه استاندارد میشود که به واسطه آن رهبر ارکستر از طریق اشارات قراردادی که خودش تنظیم کرده، هر گروه سازی را در زمان نواختن مطلع می‌سازد.
سازهایی که در ارکستر سمفونیک غربی حضور ثابت دارند را سازهای ارکستر سمفونیک می‌گویند. هرکدام از این سازها نقش خاص خود را در ارکستر ایفا می‌کنند. نوازندگان هرکدام از این سازها نیز در محل‌های خاص بر روی سن ارکستر نشسته و ساز خود را می‌نوازند.
علاوه بر سازهایی که ذکر شد، در برخی از موارد، سازهای دیگری هم در بین سازهای ارکستر سمفونیک هستند که حضور ثابتی ندارند. علاوه بر این، در بین سازهای موجود در ارکستر، با توجه به نظر آهنگساز، بعضی از سازها در برخی آثار حضور ندارند.
در عکس زیر می‌توانید محل نشستن نوازندگان روی سن ارکستر را مشاهده کنید:
نام سازها و گروه‌بندی هرکدام در زیر دسته‌بندی شده‌اند:
سازهای زهی
ویولن، ویولا، ویولنسل (چلو)، کنترباس (دابل باس)، هارپ
سازهای بادی چوبی
فلوت، فلوت پیکولو، ابوا، کرآنگله (هورن انگلیسی)، کلارینت، کلارینت باس، فاگوت (باسون) کنترفاگوت
سازهای بادی برنجی
هورن، ترومپت، ترومبون، توبا
سازهای کوبه‌ای
تیمپانی، باس درام (طبل بزرگ)، ساید درام، سنج (سیمبال)، مثلث، ماریمبا، زایلوفون، وایبرافون، بلز ارکستری (کلوکن اشپیل)
منبع : وبلاگ ماژورین
فلوت
علاقه‌مندان به موسیقی می‌دانند که فلوت یکی از خوش صداترین و اساسی‌ترین سازهای بادی ارکستر می‌باشد..
در این مقاله سعی داریم شما را بیشتر با این ساز آشنا کنیم..
ساز فلوت از سه قسمت اصلی "سر"،"بدنه"و "پایه" تشکیل شده و از چوب یا فلزاتی نظیر مس،روی و حتی طلا ساخته میشود و طول آن متغیر است اما به طور تقریبی 66 سانتیمتر و قطر آن 2.5 سانتیمتر می‌باشد.
سر یا head: قسمت بالایی ساز است و در واقع محلی است که صفحه لب(دهانه) و سوراخ اصلی دمیدن در آن قرار دارد.
بدنه یا body : فاصله ی بین سر و پایه را تشکیل میدهد که بیشترین قسمت ساز است و در طول آن سوراخ هایی ایجاد شده که با سوراخ گیر پوشیده شده‌اند.
پایه یا foot : آخرین قسمتی است که بر روی آن کلید ها و میله‌هایی قرار دارد این قسمت با گذشت زمان به ساز اضافه گردید و دو و نیم پرده به وسعت آن افزود.
این که بیشتر سازهایی که امروزه نواخته می شوند به گذشته تعلق دارند، یک امر طبیعی هست ،اما اگر بگوییم که اولین فلوت های ساخته شده از جنس عاج ماموت و استخوان کرکس بوده اند ، بهتر به قدمت این ساز پی میبریم.
شاید آوای عبور باد از میان نی های توخالی یا شاید صدای گوش نواز دمیدن در یک نی شکسته بوده است، که سکوت عصر حجر را شکست و انسان هنردوست نخستین را ، مشتاق به اختراع این ساز کرد.
در میان ابزارهای موسیقی که باستان شناسان و مورخان در غارها پیدا کردند، فلوت استخوانی پنج سوراخه که در غار هول فلس در تپه های غرب اولم یافت شد، کاملترین نمونه از آن سازهاست
برای معرفی انواع فلوت بهتر است آنها را به دو دسته ی بومی و عمومی تقسیم بندی کنیم که انواع عمومی آن شامل فلوت پیکولو ، فلوت آلتو ، فلوت باس ، فلوت استاندارد ، کلاسیک و... بوده
و انواع بومی آن مانند : پن فلوت ، اوکارینا ، انواع فلوت های چینی (پاکسیکو ، دیزی ، شیائو و...) فلوت عربی ، ایرلندی ، آمریکایی و… می باشد.
ما در این مقاله دو نمونه از مشهور ترین فلوت ها را بررسی می‌کنیم.
اوکارینا سازی باستانی و از دسته فلوت های بومی هست که ریشه‌اش به چین برمیگردد و جنس آن معمولا سفال است اما با پلاستیک، چوب، شیشه و فلز نیز ساخته میشود.
تعداد سوراخ های اوکارینا از 4 تا 13 سوراخ متغیر است.
شاید جالب ترین قسمت در مورد این ساز فلسفه ی نامش باشد که چون ساز مورد علاقه "پن pan"، خدای حامی چوپانان و گله‌ها در یونان باستان به شمار می‌آمد، چنین نامگذاری شد.
این ساز بر اساس قوانین "لوله های صوتی بسته"، و معمولا با ده یا بیش از ده نی که به ترتیب طول و گاهی قطر کنار هم چیده شده‌اند ساخته میشود.
با اریب گرفتن ساز و حرکت فک، نوازنده این ساز قادر است، تمامی صداهای زیر و بم را اجرا کند به عبارتی اگر نوازنده ماهر باشد ،میتواند در هر میزان و کلیدی بنوازد و محدودیتی وجود ندارد.
فقط یک نابغه ی موسیقی مانند، ژان باختر سر می تواند در چهارده سالگی ارکستر برگزار کند. این نوازنده ی تکرار نشدنی به مدت 15 سال فلوت نواز اصلی ارکسترهای معروف جهان مانند ارکستر فیلارمونیک نیویورک بود.
داشتن سبک منحصر به فرد از بارزترین ویژگی های مت ملوی است و سبک و شیوه ی او الهام بخش بسیاری از نوازندگان فلوت بوده و می باشد.
بابی همفری،نوازنده ای که به او لقب بانوی اول فلوت داده شده است، او در کارنامه ی کاری خود همکاری با هنرمندان بزرگی مانند استیوی واندر (Stevie Wonder)، لی مورگان (Lee Morgan ) و... را دارد.
منبع: وبلاگ ماژورین